بسمه تعالی

جلسه اول- 92/11/28

چکیده مطالب مطرح شده در مورد کتاب صحیفه:

1)  نامهای صحیفه سجادیه: انجیل اهل بیت، زبور آل محمد، خواهر قرآن و صحیفه کامله است.

2) صحیفه سجادیه كامله، مجموعه‌ای از 75 دعا و نیایش بوده است كه در مجموعه حاضر تنها 54 دعای آن موجود است. 

3) شامل مضامین فراوان و متنوعی چون اصول اعتقادی،مسائل توحیدی و عرفانی،فضیلتهای اخلاقی، سنّتهای الهی، شرافتهای انسانی، مسائل روانشناختی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و... است.

4) اولین جمله درباره حمد و ستایش خدا و آخرین جمله درباره صلوات بر محمد ـ صلی الله عَلیهِ وَ اله و سَلَّم ـ و خاندان پاك اوست. و نشان می دهد از  آداب دعا کردن اینست که دعا با حمد و ستایش آغاز شود و شرط استجابت دعا ذکر صلوات است که خود صلوات نیز دعایی است که قطعا مستجاب است.

چکیده مطالب مطرح شده در جلسه اول:

1) فراز اول اشاره به آیه شریفه «هو الاول و الاخر» ( حدید-3 ) دارد که بیانگر صفت ابدیت و ازلیت الهی است. 

2) امام سجاد (علیه السلام)، خداوند تبارک و تعالی را با بیان صفات غیر قابل رویت بودن و غیر قابل وصف بودن ستایش می کنند.

3) روزی هر کس از قبل معین شده (فی کتابٍ معلوم) و تنها رازق هستی خداست. هر كه را روزی فراوان عنایت كرد، كسی را قدرت بر كم كردن آن نیست. و هر كه را روزی اندك عنایت كرد، كسی را قدرت بر ازدیاد آن نیست. مقصود از رزق، تنها مسایل مادی یا مشتهیات نفسانی نیست، بلكه خدای متعال آنچه را كه روح لازم دارد - اعم از لوازم حیات معنوی و حیات مادی - تامین فرموده است.

4)  امام سجاد (علیه السلام)، خداوند تبارک و تعالی را به این دلیل که مردم را در مسیر محبت خود قرار داده (محبت خود را در فطرت انسانها قرار داده) شاکرند. ممكن است این سؤال پیش بیاید كه بسیاری از انسان ها، نه تنها دوستدار خدا نیستند، بلكه گاهی دم از عناد و الحاد و دشمنی با او نیز می زنند. علت اینست که این مردم به ندای فطرت خود پاسخ ندادند و از فطرت خود دور شده اند . پس خدا را نشناخته اند. 

5) «احسنوا بالحسنی» اشاره به این مطلب دارد که خدا بهترین و خالص ترین عمل انسانها را مقیاس قرار می دهد. یعنی اگر شما یکی از نمازهای خود را با خلوص بیشتری خوانده باشید ، دیگر نمازهای شما را با همان اندازه از خلوص در نظر می گیرد.

 از رحمانیت خدا اینست که اگر انسان نیت کند کار خوبی انجام دهد، حتی اگر موفق به آن عمل نشود ثبت می شود اما اگر انسان نیت کند کار بدی انجام دهد و موفق به آن عمل نشود ثبت نمی شود  .

 در واقع این فراز از دعای امام سجاد (علیه السلام)، به آیه 31 سوره نجم اشاره دارد که خداوند تبارک و تعالی می فرمایند: « لِيَجْزِيَ الَّذِينَ أَسَاؤُوا بِمَا عَمِلُوا وَيَجْزِيَ الَّذِينَ أَحْسَنُوا بِالْحُسْنَى » . در تفسیر نور آمده است: «پاداش الهى برتر از عمل نيك انسان است ولى كيفر، بيش از عملِ بد نيست. » زیرا خداوند کسانی را که بد كرده‏اند بدانچه انجام داده‏اند كيفر دهد  ولی آنها را كه نيكى كرده‏اند پاداشى بهتر دهد.

مراجع:

شرح صحیفه سجادیه سایت اندیشه قم

شرح صحیفه سجادیه سید احمد فهری

تفسیر نور